Savunma Sanayinde ve Savaşlarda FPV Dronların Artan Önemi

Savunma Sanayinde ve Savaşlarda FPV Dronların Artan Önemi

 

Giriş

Geleneksel savaş yöntemleri yerini giderek daha düşük maliyetli, etkili ve uzaktan kontrol edilebilen sistemlere bırakıyor. Bu dönüşümde en dikkat çeken unsurlardan biri de FPV (First Person View) dronlar. Başlangıçta sivil hobi amaçlı geliştirilen FPV dronlar, bugün askeri operasyonlarda ciddi roller üstlenmeye başladı. Özellikle Ukrayna-Rusya Savaşı, Suriye iç savaşı ve Türkiye’nin sınır ötesi operasyonları, bu küçük ama etkili araçların gücünü gösteren en çarpıcı örnekler arasında yer alıyor.

FPV Dron Nedir?

FPV dronlar, pilotun doğrudan dronun kamerasından aldığı görüntüyle uçuşu yönettiği sistemlerdir. Genellikle yüksek manevra kabiliyeti, düşük maliyet ve sade yapılarıyla bilinir. Son yıllarda üzerine patlayıcı mühimmat yerleştirilerek kamikaze dron gibi kullanımları da yaygınlaşmıştır.

Avantajları

1. Düşük Maliyet: Tank, helikopter veya füze sistemlerine göre FPV dronların maliyeti çok daha düşüktür. Bir FPV kamikaze dron 300-1000 dolar arasında üretilebilirken, hedef aldığı zırhlı araç milyon dolarlık kayıplara neden olabilir.
2. Yüksek Manevra Kabiliyeti: Küçük boyutları ve hızlı tepki süreleri sayesinde hedeflerin arkasına dolanabilir, iç mekanlara veya dar alanlara girebilir.
3. Anlık Görüntü ve Kontrol: Operatör, hedefi doğrudan gözlemleyerek daha hassas saldırılar gerçekleştirebilir.
4. Zayıf Noktaları Hedef Alma: FPV dronlar, zırhlı araçların üst kısmı veya motor bölgesi gibi savunmasız noktalarına yönlendirilebilir.

Ukrayna-Rusya Savaşı: FPV Dronların Yükselişi

Ukrayna, savaşın başından bu yana ticari dronları askeri hale getirerek ciddi başarılar elde etti. FPV dronlar özellikle 2023 ve sonrası dönemde Ukrayna tarafından:

• Tank avcısı olarak kullanıldı. FPV kamikaze dronlarla yüzlerce Rus tankı imha edildi.
• Siper savaşında psikolojik üstünlük sağladı. Siperlerde bekleyen askerler, dron saldırılarına karşı savunmasız kaldı.
• Mühimmat ve keşif taşıma amacıyla da görev üstlendiler.

 

Ukrayna, sivil FPV pilotlarını eğiterek büyük bir drone ordusu kurdu. Günde yüzlerce dron sahada aktif olarak kullanıldı. Bu dronların bir kısmı Çin menşeli olup, açık kaynaklı sistemlerle silahlandırıldı.

Suriye ve Türkiye’nin Sınır Ötesi Operasyonları

Türkiye, Suriye’de yürüttüğü Zeytin Dalı, Barış Pınarı ve Pençe-Kilit operasyonlarında FPV tipi olmasa da taktik İHA’ları yoğun biçimde kullanmaya başladı. Ancak son dönemde özel birliklerin kullanımı için geliştirilen yerli FPV kamikaze dron sistemleri (örneğin STM KARGU) dikkat çekti:

• Teröristlerin saklandığı mağara ve yapıları hedef almak için kullanıldı.
• Riskli alanlara personel sokmadan saldırı yapma imkanı sundu.
• Özellikle kamufle olmuş hedeflerin nokta atışıyla imha edilmesinde büyük rol oynadı.

 

STM KARGU’nun öne çıkan özellikleri:

• Otomatik hedef tanıma ve takip
• Otonom uçuş ve sürü sistemi desteği
• Yüksek hassasiyetli patlayıcı taşıma kapasitesi

Gelecek: Sürü Dronlar ve Otonom FPV Sistemler

ABD, Çin, Türkiye ve İsrail gibi ülkeler, sürü halinde hareket eden dronlar üzerinde çalışıyor. Bu sistemler sayesinde:

• Aynı anda birden fazla hedef etkisiz hale getirilebilir.
• Radarlardan kaçmak daha kolay hale gelir.
• İletişim kesilse bile önceden programlanmış görevlerle işlem yapabilirler.

Türkiye’nin Geliştirdiği FPV ve Mini İHA Sistemleri

• STM KARGU: Şu an aktif olarak kullanılan kamikaze dron sistemi.
• Titra Delivers: Hedef odaklı sivil/askeri hibrit dron çözümleri geliştiriyor.
• Baykar Mini İHA sistemleri: Keşif amaçlı kullanılsa da küçük dron sistemleri üzerine entegrasyon çalışmaları devam ediyor.

 

Savunma Sanayi Başkanlığı’nın desteklediği projeler arasında mini FPV kamikaze dron sistemleri de yer alıyor. Bu araçlar, özellikle özel kuvvetlerin operasyonlarında kullanılmak üzere geliştiriliyor.

Operasyonel Etkileri ve Değişen Savaş Doktrini

• Asimetrik savaşta devrim: FPV dronlar, düzenli orduya karşı savaşan gruplar için “eşitleyici” bir silah haline geldi.
• Zırhlı araçlar savunmasız hale geldi: En gelişmiş tanklar bile 300 dolarlık dronlarla etkisiz hale getirilebiliyor.
• Gizlilik ve hız: FPV dronlar, klasik İHA’lara göre daha sessiz ve hızlı operasyonlar yapılmasını sağlıyor.

Ukrayna-Rusya Savaşı’nda FPV Dron Kullanımı

• Zırhlı Araçların İmhası: Ukrayna ordusu, FPV dronları kullanarak Rus zırhlı araçlarını etkili bir şekilde hedef almıştır. Bu dronlar, özellikle hafif zırhlı araçlar ve ikmal konvoyları üzerinde yüksek başarı sağlamıştır. Forbes’a göre, taktik dronlar, Rus hedeflerinin yaklaşık üçte ikisini imha ederek diğer silah sistemlerine kıyasla iki kat daha etkili olmuştur.
• Askeri Kayıplar: FPV dron saldırıları, sadece araçları değil, aynı zamanda personeli de hedef almıştır. Ukrayna’nın Genelkurmay Başkanlığı, son altı ayda yaklaşık 40.000 Rus askerinin etkisiz hale getirildiğini bildirmiştir.

Türkiye’nin Suriye Operasyonlarında FPV Dronlar

• Baharı Kalkanı Harekâtı (2020): Türk Silahlı Kuvvetleri, Suriye’nin İdlib bölgesinde düzenlediği Bahar Kalkanı Harekâtı’nda Bayraktar TB2 ve Anka-S gibi dronları etkin bir şekilde kullanmıştır. Bu operasyonlarda, 135 tank, 86 topçu ve çok namlulu roketatar sistemi, 77 zırhlı araç ve 5 hava savunma sistemi imha edilmiştir. Ayrıca, 405 Suriye rejim askeri, aralarında 30 üst düzey subayın da bulunduğu şekilde etkisiz hale getirilmiştir.

Diğer Örnekler

• Ürdün’deki Tower 22 Üssü Saldırısı (2024): 28 Ocak 2024’te, İran destekli bir Şii milis grubu tarafından Ürdün’ün Rukban bölgesindeki ABD askeri üssüne düzenlenen FPV dron saldırısında 3 ABD askeri hayatını kaybetmiş, 47 asker ise yaralanmıştır.

 

Sonuç ve Geleceğe Bakış

• FPV dronlar, savaşların doğasını değiştiren önemli araçlardan biri hâline gelmiştir. Düşük maliyetli ve kolay erişilebilir yapıları, onları hem devletler hem de gayri nizami unsurlar için cazip kılmaktadır. Türkiye gibi bu teknolojiyi yerli ve milli imkânlarla geliştiren ülkeler, operasyonel kabiliyetlerini büyük ölçüde artırmaktadır.
• Gelecekte, FPV dronların gelişmiş sensörler, yapay zekâ destekli hedefleme sistemleri ve daha güçlü haberleşme sistemleriyle donatılması beklenmektedir. Bu gelişmeler, savaşların daha da otonom ve hızlı gerçekleşmesini sağlayacak, insan kayıplarını azaltırken savaşın şiddetini artırabilecektir.

 

Yazar: Süleyman ATEŞ