Gökyüzünden Gelen Umut: Afetlerde Dronların Hayat Kurtaran Rolü 

Gökyüzünden Gelen Umut: Afetlerde Dronların Hayat Kurtaran Rolü 

Doğal afetler, insanlık tarihinin en yıkıcı olayları arasında yer alır. Depremler, seller, çığlar, orman yangınları ve fırtınalar gibi afetler; hem can kayıplarına hem de büyük çaplı ekonomik ve sosyal yıkımlara yol açmaktadır. Afet anında ve sonrasında yürütülen çalışmaların başarısı, doğrudan doğruya müdahale hızına, doğru bilgiye ulaşma kabiliyetine ve teknolojik imkanlara bağlıdır. Afet yönetimi bu yönüyle zamanla yarışılan, kararların saniyeler içinde verildiği, hata payının sıfıra yakın olması gereken çok kritik bir süreçtir.

 

Bu süreçte geleneksel yöntemlerle bilgi toplamak ve arama kurtarma faaliyetlerini yürütmek, çoğu zaman yetersiz kalmakta; hem zaman kaybına neden olmakta hem de arama ekiplerinin can güvenliğini tehdit etmektedir. İşte tam bu noktada, teknolojinin sunduğu en yenilikçi araçlardan biri olan drone (İnsansız Hava Aracı – İHA) teknolojisi devreye girmektedir. Gelişmiş sensörlerle donatılmış, gece ve gündüz her koşulda görev yapabilen, görüntü ve veri aktarımında yüksek başarı sağlayan dronlar, afet anlarında adeta “gökyüzünden gelen kurtarıcılar” haline gelmiştir.

 

Drone teknolojisi, afet yönetiminde sağladığı katkılarla hem müdahale süresini kısaltmakta hem de riskli bölgelerdeki görevleri insan gücüne ihtiyaç duymadan gerçekleştirmektedir. Yüksek çözünürlüklü kameralar, termal görüntüleme sistemleri, LiDAR, GPS ve yapay zekâ destekli analiz yazılımlarıyla entegre çalışan dronlar; arama kurtarma ekiplerinin gözünden kaçabilecek detayları tespit edebilmekte ve gerçek zamanlı veri aktarımı sayesinde operasyon merkezlerinin doğru kararlar almasını kolaylaştırmaktadır.

 

Türkiye gibi, birinci derece deprem kuşağında yer alan ve sık sık afetlerle karşı karşıya kalan bir ülkede, dronlar artık sadece destekleyici bir araç değil, ana müdahale bileşeni haline gelmiştir. Özellikle 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler, bu teknolojinin önemini gözler önüne sermiştir. Çok sayıda ili etkileyen bu büyük felakette, dronlar sayesinde yıkımın boyutu kısa sürede haritalanmış, termal görüntülerle canlı tespiti yapılmış ve kritik alanlara yardım ulaştırılması daha organize bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Gece uçuşları, termal tarama ve geniş alan gözetimi gibi yetenekler, klasik yöntemlerle mümkün olmayan noktalara ulaşılmasını sağlamıştır.

 

2. Dronların Arama Kurtarma Faaliyetlerindeki Yeri

 

Son yıllarda, insansız hava araçlarının arama kurtarma operasyonlarında kullanımı giderek artmıştır. Dronlar, özellikle geniş alanlarda, yüksek çözünürlüklü kameralar ve termal görüntüleme sistemleri ile donatıldığında, kaybolan kişilerin veya afetin izlerinin hızla tespit edilmesini sağlar. Bu tür teknolojilerin, afet bölgelerinde hızla etkin bir şekilde çalışabilmesi, arama kurtarma ekiplerinin hedefe yönelik ve güvenli bir şekilde görev yapmalarını sağlar. Özellikle geleneksel yöntemlerin zaman alıcı ve riskli olduğu durumlarda, dronlar çok büyük avantajlar sunmaktadır.

 

3. Drone Teknolojisinin Sahada Kullanımı: 6 Şubat 2023 Depremi Örneği

 

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli büyük deprem, Türkiye’de ve dünya çapında arama kurtarma teknolojilerinin gücünü bir kez daha gözler önüne serdi. Depremin ardından Türkiye’nin çeşitli illerinde yapılan arama kurtarma çalışmalarında dronlar, kritik rol oynamıştır. Özellikle dar ve riskli alanlarda, termal kameralar aracılığıyla enkaz altındaki canlıları tespit etmek çok daha hızlı ve güvenli hale gelmiştir.

 

Deprem bölgesine gönderilen dronlar, yüksek çözünürlüklü kameralar ve termal görüntüleme sistemleri ile yerden yapılan taramaları tamamlamış ve arama kurtarma ekiplerine önemli veriler sağlamıştır. Termal görüntüleme sistemleri, arama kurtarma ekiplerinin insanların olduğu yerleri belirlemelerine yardımcı olmuştur. Bu sistemler, sıcaklık farklarını algılayarak, enkaz altında hayatta kalan kişilerin yerini tespit etmeye yönelik büyük bir potansiyel taşımaktadır.

 

4. Dronların Teknolojik Avantajları

 

Drone teknolojisinin sağladığı başlıca avantajlar arasında şunlar bulunmaktadır:

 

1. Hızlı ve Etkili Veri Toplama: Dronlar, afet bölgesinde hızlı bir şekilde görüntü toplar ve gerçek zamanlı olarak bu veriyi operasyon merkezine iletebilir. Bu sayede doğru analizler ve hızlı kararlar alınabilir.

 

2. Geniş Alan Gözetimi: Dronlar, geniş alanları hızlı bir şekilde tarayabilir. Bu, geleneksel yöntemlerle çok zaman alabilecek bir görev olabilmektedir. Özellikle zor ulaşılabilir, tehlikeli veya yüksek alanlarda kolayca kullanılabilirler.

 

3. Riskli Bölgelerde Güvenli Görevler: Dronlar, arama kurtarma ekiplerinin riskli bölgelere girmeden görev yapmasını sağlar. Bu, hem ekiplerin güvenliğini artırır hem de daha verimli bir şekilde çalışılmasını sağlar.

 

4. Gece ve Zorlu Koşullarda Çalışabilme: Dronlar, gece uçuşları yapabilme yeteneğine sahip sensörlerle donatılabilir. Termal kameralar, gece saatlerinde bile arama kurtarma çalışmalarının yapılabilmesini mümkün kılar.

 

5. Dronların Arama Kurtarma Faaliyetlerinde Geleceği

 

Dron teknolojisinin geleceği, özellikle yapay zekâ, veri analitiği ve otonom uçuş sistemlerinin gelişmesiyle daha da parlak görünmektedir. Arama kurtarma alanında, dron’lar sadece bir gözlem aracı olarak kalmayacak, aynı zamanda hedefli müdahaleler için tasarlanmış, yardım malzemeleri taşıyan ve kurtarma ekiplerini yönlendiren araçlar haline gelecektir. Ayrıca, felaket anında dron’lar, afet bölgesindeki altyapıyı hızla haritalayabilir ve bu veriyi ilgili kurumlarla paylaşarak daha verimli bir planlama yapılmasına olanak tanıyacaktır.

 

Yazar: Süleyman ATEŞ

 

 

Kaynakça

1.AFAD (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri Raporu. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr

2.Bayram, U. & Yılmaz, S. (2021). “AfetYönetiminde İnsansız Hava Araçlarının Kullanımı ve Türkiye Uygulamaları.” Afet ve Risk Dergisi, 7(1), 15-27.

3.Ersoy, A. & Çelik, A. (2020). “İnsansız Hava Araçlarıyla Afet Sonrası Görüntüleme ve Haritalama.” Jeodezi ve Fotogrametri Dergisi, 18(2), 105-112.

4.UNDRR (2020). Technology in Disaster Risk Reduction. United Nations Office for Disaster Risk Reduction. https://www.undrr.org

5.Küçük, M. (2022). “Arama Kurtarma Operasyonlarında Drone Kullanımı: Avantajlar ve Sınırlılıklar.” Güvenlik Bilimleri Dergisi, 11(1), 55-72.

6.DJI Enterprise (2023). Drones in Public Safety & Search and Rescue. https://enterprise.dji.com

7.Smith, J. (2019). Drones for Disaster Response and Relief Operations. Springer Publishing.